Osoby z niepełnosprawnościami w sposób szczególny zwracają uwagę na to jak się do nich zwracamy. Dlaczego? Otóż wynika to z faktu, że już ze względu na swoją chorobę odróżniają się od osób sprawnych, dlatego też oczekują byśmy mówili o nich z szacunkiem.
Starajmy się używać określeń takich jak:
- osoba ze szczególnymi potrzebami
- osoba poruszająca się na wózku inwalidzkim
- osoba głucha lub osoba niedosłysząca
- osoba z dysleksją
- osoba niewidoma lub niedowidząca
- osoba z niepełnosprawnością intelektualną
- osoby z zaburzeniami mowy
Niektóre określenia kierowane o i w stronę osób z niepełnosprawnościami są traktowane przez nich jako obraźliwe.
Unikajmy określeń takich jak:
- ślepiec
- kuternoga
- osoby upośledzone
- sprawni inaczej
- kaleka
- inwalida
- osoba mniej sprawna
- wariat
Osoba niepełnosprawna czy osoba z niepełnosprawnościami?
Pierwsze określenie sprawia, że osoba posiadająca pewną dysfunkcję zdrowotną jest „zamykana” w swojej niepełnosprawności. Określa ją jako osobę, która posiada tylko jedną cechę – niepełnosprawność.
Osoba z niepełnosprawnością to znacznie lepsze określenie. Niepełnosprawność występuje tu w kontekście pewnego rodzaju atrybutu, który można odłączyć od niej – przynajmniej w przestrzeni publicznej.
Praktyczne porady
- Nie pomagajmy na siłę!
Sam fakt, że dana osoba jest osobą z niepełnosprawnością nie oznacza że potrzebuje naszej pomocy. Dorosłe osoby z niepełnosprawnościami chcą być traktowane jako niezależne osoby, znajdując się w przyjaznym dla siebie otoczeniu dają sobie świetnie same radę, dlatego zanim pomożesz zapytaj czy istnieje taka potrzeba.
- Nie naruszajmy przestrzeni osobistej!
Niektóre osoby z niepełnosprawnością trzymają swoją równowagę dzięki swoim rękom, dlatego też dotykanie ich za nie (np. by pomóc) jest niestosowne gdyż może zakłócić ich równowagę. Nie dotykajmy również wózka, skutera czy laski – osoby z niepełnosprawnościami uważają te przedmioty za część ich przestrzeni osobistej. Niektóre osoby niewidome korzystają także z pomocy psa przewodnika, który nie powinien być rozpraszany przez dotykanie go, głaskanie itp. – jest on w pracy.
- Unikajmy pomijania w rozmowie osoby z niepełnosprawnością!
Należy zawsze zwracać się BEZPOŚREDNIO do osoby z niepełnosprawnością a nie do jej towarzysza, tłumacza PJM (Polskiego Języka Migowego) czy pomocnika. Nie sprawiajmy by taka osoba źle czuła się w naszym towarzystwie.
- Nie podejmujmy decyzji za osobę z niepełnosprawnością!
Wszyscy wiemy co dla nas najlepsze a co nie. Dotyczy to KAŻDEGO człowieka. Nie podejmujmy decyzji za osoby z niepełnosprawnościami w jakichkolwiek czynnościach.
- Gdy zostaniemy poproszeni o pomoc, pomóżmy!
Należy zawsze w sposób uprzejmy starać się pomóc jeśli zaistnieje taka potrzeba.
Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnościami
Wywiad z prof. Jerzym Bralczykiem