Serwis internetowy jest platformą komunikacyjną z użytkownikami. Uniwersalnie zaprojektowany będzie dostępny dla każdego użytkownika.
W procesie projektowania biorą udział:
- Inwestor
- Wykonawca
- Użytkownicy
Decyzja
Pierwszym i niezbędnym elementem jest podjęcie decyzji o stworzeniu serwisu dla wszystkich użytkowników. Oznacza to konieczność rezygnacji z myślenia o "przeciętnym" użytkowniku, a włączenie myślenia o każdym użytkowniku.
Uniwersalne projektowanie trwa dłużej i może kosztować nieco drożej przy wdrażaniu.
Użytkownicy
Kolejnym etapem jest analiza użytkowników, podczas której trzeba uwzględnić fakt, że niektórzy użytkownicy:
- nie widzą
- nie słyszą
- nie rozumieją
- korzystają z serwisu w sposób odmienny
Nie widzą...
Użytkownicy mający ograniczony dostęp do informacji wizualnej to między innymi:
- użytkownicy niewidomi
- użytkownicy słabowidzący
- daltoniści
- użytkownicy telefonów komórkowych
- użytkownicy korzystający z wydruków
- automaty
Nie słyszą...
Użytkownicy mający ograniczony dostęp do informacji dźwiękowej to między innymi:
- użytkownicy niesłyszący
- użytkownicy słabosłyszący
- użytkownicy korzystający z informacji w trudnych warunkach
- użytkownicy sprzętu bez nagłośnienia
- automaty
Nie rozumieją...
Użytkownicy mający problem ze zrozumieniem treści to między innymi:
- użytkownicy o obniżonej normie intelektualnej
- użytkownicy z niskim wykształceniem
- użytkownicy nieznający specjalistycznego i hermetycznego języka
- obcokrajowcy i osoby słabo znające język polski
- automaty
Korzystają nietypowo...
Z zasobów internetowych można korzystać na wiele sposobów:
- z użyciem klawiatury, myszy lub ekranu dotykowego
- na urządzeniu z dużym małym, mikroskopijnym ekranem lub w ogóle bez ekranu
- w kolorze i monochromii
- w ciemności, półmroku lub jaskrawym świetle
- w ciszy lub hałasie
- z użyciem agregatorów treści
- z użyciem rozwiązań atypowych (Web TV, terminale tekstowe)
Poszukiwanie rozwiązań
Po dokonaniu zestawień możliwości należy znaleźć rozwiązania dla zdiagnozowanych problemów. Pomocne mogą być specyfikacje techniczne i współpraca ze szczególnymi grupami użytkowników.
Specyfikacje
Użyteczne w poszukiwaniu rozwiązań w obszarze technologii internetowych mogą być następujące specyfikacje:
- Web Content Accessibility Guidelines
- Authoring Tools Accessibility Guidelines
- Accessible Rich Internet Applications dostępne na stronach Web Accessibility Initiative.
Interfejs i treść
Należy od początku mieć na uwadze, że zawartość serwisu internetowego składa się z dwóch elementów:
- interfejsu użytkownika (stały)
- treści (zmienna)
i do każdego należy podejść nieco inaczej.
Interfejs
Zaprojektowany prawidłowo może spełniać swoją rolę bardzo długo bez zmian. Zlecenie jego wykonania jest stosunkowo proste, bo ogranicza się do zażądania zgodności z WCAG i ewentualnie ARIA.
Treść
Treść jest dodawana na bieżąco i jej tworzenie wymaga wspomagania poprzez:
- odpowiednie technologie
- stosowanie standardów (ATAG)
- przeszkolenie pracowników
- cykliczną ewaluację
Technologie
Uniwersalne projektowanie determinuje stosowanie konkretnych technologii, które charakteryzują się:
- otwartością
- interoperacyjnością
- dostępnością
Od środka
Serwis powinien być zaprojektowany uniwersalnie zarówno na zewnątrz, jak i od środka. Zarządzanie i tworzenie treści powinno być dostępne dla każdego rodzaju użytkownika i technologii.
Korzyści
Posiadanie serwisu internetowego zaprojektowanego w sposób uniwersalny niesie wiele korzyści:
- nie trzeba dostosowywać go do różnych grup odbiorców
- unika się uzależnienia od dostawcy
- serwis jest odporny na błędy
- serwis jest dobrze indeksowany w wyszukiwarkach
- jest wygodny i użyteczny
- nie różnicuje użytkowników
Jacek Zadrożny